1905 Tarihli Maarif Salnamesine Göre Çarşamba Medreseleri

Bugün sizlerle Osmanlı İmparatorluğu'nun son zamanlarında Çarşamba’da eğitim ve kültür hayatı hakkında yayınlanmış belge ve bilgileri paylaşacağım.

MEDRESE ADI	Mahalli	Müderrisi	Talebe sayısı	Kurucusu
Hazinedarzade	Çay Mahallesi	Ahmet Efendi	85	Süleyman Paşa
Naimiyye	Çay Mahallesi	Hacı İsmail Efendi	107	Hacı Mehmet Naim Efendi
Ali Bey	Orta Mahallesi	Ahmet Efendi	58	Sofuzade Hacı Hasan Efendi
Tayyar Paşa	Orta Mahalle	Durmuş Efendi	46	Tayyar Paşa
Hamidiyye	Orta Mahalle	Derviş Efendi	55	Hacı Kadıoğlu Hacı Abdullah Efendi
Akpınar	Sarıcalı Mahalle	Mehmet Efendi	15	Muhiddin Efendi
Yusuf İzzettin	Penbe Mahallesi	Mahmut Efendi	66	Yardımla
Tatarlı	Tatarlı	M. Bekir Efendi	17	Yardımla
Yurd	Yurd Mahallesi	Halil Efendi	32	Yardımla
Hisarcık	Hisarcık	Fehmi Efendi	52	Yardımla
Eğrikiraz	Karakaya Mahallesi	İbrahim Efendi	17	Yardımla
Şeyh	Şeyh Mahallesi	Musa Efendi	16	Yardımla
Abacalu	Abacalu Mahallesi	Zihni Efendi	19	Yardımla

Trabzon Vilayetindeki 60 medreseden 23’ü Canik (Samsun) Sancağında bunlarında 13’ü Çarşamba’da bulunmaktadır.

Not. Hisarcık denilen yer bugün Asarcık Kazası olup o zaman Çarşamba’ya bağlı bir köydür.

Yurd, Şeyh ve Abacalu’nun bugün hangi köylerin mahallesi olduğunu bilenler lütfen bizimle paylaşsınlar.

Hazinedarzadeler  hakkında, Hazinedarzadeler Çarşambalı’dır başlıklı yazımızı;  Sofuzade    Hacı Hasan Efendi için  dostum ve ağabeyim Hasan Topuz’un Seyyid Hasan Hulusi Efendi başlıklı yazısını okuyabilirsiniz.

KÜTÜPHANE ADI	MAHALLİ	KURUCUSU	KİTAP SAYISI	KURULUŞ  TARİHİ Miladi)
Hazinedarzade Süleyman Paşa Kütüphanesi	Çay Mahallesi	Süleyman Paşa	150 adet	1812
Naimiyye Kütüphanesi	Çay Mahallesi	Hacı Mehmet Naim Efendi	130 adet	1887
Arnavut Ali Bey Kütüphanesi	Orta Mahalle	Sofuzade Hasan Efendi	335 adet	1859
Mahmut Tayyar Paşa Kütüphanesi	Orta Mahalle	Mahmut Tayyar Paşa	720 adet	1812

Rümi 1321 (Miladi 1905) tarihli Maarif Salnamesinde Canik (Samsun) Sancağında toplam 6 kütüphane olup bunlardan biri Samsun merkezdeki Abdullah Paşa kütüphanesi , bir diğeri Ünye’deki Hacı Mehmet Ağa kütüphanesi dördü ise Çarşamba’daki kütüphanelerdir. En eski tarihli olanları da Çarşamba’daki Süleyman Paşa ve Mahmut Tayyar Paşa kütüphaneleri olduğu gibi en çok kitap da Mahmut Tayyar Paşa Kütüphanesindedir.

07.05.2012

Av. Safa TEMİZ